Νηστεία ονομάζεται η εκούσια ή ακούσια αποχή από τροφή. Κυρίως ο όρος αυτός χρησιμοποιείται από πολλούς λαούς για την εκούσια αποχή σε ορισμένες τροφές για θρησκευτικούς λόγους. Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι η πιο γνωστή νηστεία στον Χριστιανισμό και ακολουθείται από πολλούς πιστούς. Σε αυτήν την περίοδο, απαγορεύεται η κατανάλωση ζωικών προϊόντων, όπως κρέας, πουλερικά, γαλακτοκομικά, τυροκομικά, αλλαντικά, ψάρια εκτός από θαλασσινά, ελαίου εκτός από τις ελιές και οίνου συμπεριλαμβανομένου και των αλκοολούχων ποτών.

Η νηστεία πέρα από τη θρησκευτική της διάσταση μας προσφέρει και μια καλή ευκαιρία για αποτοξίνωση αλλά και για κατανάλωση παραδοσιακών Ελληνικών εδεσμάτων και τροφίμων ξεχασμένα στο χρόνο λόγω της υιοθέτησης του δυτικού τύπου διατροφής. Παρακάτω θα δώσουμε κάποιες συμβουλές για τα τρόφιμα της νηστείας και πως μπορούμε να εκμεταλλευτούμε τις θετικές επιδράσεις τους στον οργανισμό μας χωρίς να πάρουμε επιπλέον κιλά.

Λαγάνα: Η λαγάνα συμβολίζει την αρχή της νηστείας και καταναλώνεται την Καθαρά Δευτέρα για να θυμίζει τη βοήθεια που προσέφερε ο Θεός στους Ισραηλίτες με τα “άζυμα” και τους οδήγησε στην έξοδο από την Αίγυπτο. Από διατροφικής άποψης, ανήκει στα αρτοσκευάσματα, που αποτελούν τη βάση της Μεσογειακής Διατροφής και αποτελεί καλή πηγή σύνθετων υδατανθράκων και φυτικών ινών. Πλέον, κυκλοφορούν και πολλές παραλλαγές της με την προσθήκη ελιάς, μυρωδικών ή σπόρων. Η διατροφική της αξία σε θερμίδες είναι αντίστοιχη με αυτή του ψωμιού.
Ταχίνι: Αποτελεί την κύρια τροφή της νηστείας λόγω των ωφέλιμων θρεπτικών συστατικών του. Παρασκευάζεται από τους σπόρους του σησαμιού και έχει κρεμώδη υφή. Είναι πολύ καλή πηγή πρωτεΐνης και σιδήρου, και ειδικά όταν συνδυάζεται με όσπρια ή δημητριακά μπορεί να αντικαταστήσει επάξια την έλλειψη ζωικής πρωτεΐνης λόγω νηστείας. Περιέχει ωφέλιμα λιπαρά, κυρίως μονοακόρεστα και πολυακόρεστα, τα οποία δρουν προστατευτικά στη λειτουργία της καρδιάς καθώς και έχει και αντιοξειδωτική δράση. Ακόμη, περιέχει ασβέστιο και μαγνήσιο προστατεύοντας έτσι τη σκελετική μας υγεία, σε αντιδιαστολή με την μηδενική πρόσληψη γαλακτοκομικών στην περίοδο της νηστείας. Όμως, περιέχει αρκετές θερμίδες και η κατανάλωσή του πρέπει να γίνεται με προσοχή. Κυκλοφορεί και με διάφορες γεύσεις, όπως κακάο, πορτοκάλι και ολικής άλεσης.
Χαλβάς: Πρόκειται για παράγωγο προϊόν του ταχινιού, με όλα τα ευεργετικά οφέλη του. Είναι μια υψηλής διατροφικής αξία τροφής, πλούσια σε βιταμίνες Β και Ε, ενώ δεν έχει χοληστερόλη. Παρόλα αυτά περιέχει αρκετές θερμίδες, οι οποίες αυξάνονται και άλλο με την προσθήκη ξηρών καρπών και κακάο. Συνηθίζεται να καταναλώνεται με σταγόνες λεμονιού και κανέλα. Έχει τις ρίζες τους στην Τουρκία και υπάρχουν αρκετές παραλλαγές του σε πολλά μέρη της Ελλάδας.
Ταραμάς: Παρασκευάζεται από το αβγοτάραχο, που είναι οι κόκκοι των αυγών του μπακαλιάρου ή του κυπρίνου. Σαν προϊόν ψαριού είναι πλούσιος σε νάτριο, αλλά και σε φώσφορο και κάλιο. Συνηθίζουμε να τον καταναλώνουμε με τη μορφή ταραμοσαλάτας, η οποία κυκλοφορεί στο εμπόριο με δύο μορφές, άσπρη και κόκκινη. Ο λευκός θεωρείται ανώτερος ποιοτικά, ενώ ο κόκκινος παίρνει αυτή τη μορφή λόγω προσθήκης χρωστικών ουσιών για να είναι πιο ελκυστικός εμπορικά. Δεν πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός ότι και η ταραμοσαλάτα είναι αρκετά θερμιδογόνα, αφού η συνταγή περιλαμβάνει ψωμί και αρκετό ελαιόλαδο και συνηθίζεται η επάλειψή της πάνω σε φέτες ψωμιού.
Όσπρια: Τα όσπρια συνδυάζουν πολλά πλεονεκτήματα, τις χαμηλές θερμίδες και την υψηλή περιεκτικότητά σε φυτικές πρωτεΐνες, φυτικές ίνες, βιταμίνες του συμπλέγματος Β και φυλλικό οξύ. Αν συνδυαστούν κατάλληλα με δημητριακά, όπως το φακόρυζο, μας δίνουν πρωτεΐνες αντίστοιχης βιολογικής αξίας με αυτή των ζωικών τροφίμων. Τα όσπρια μειώνουν την κακή χοληστερόλη LDL, ανακουφίζουν τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, βοηθούν στην καλύτερη ρύθμιση της γλυκόζης του αίματος και προλαμβάνουν ορισμένες μορφές καρκίνου. Πιο διαδεδομένα, την περίοδο της νηστείας είναι τα μαυρομάτικα φασόλια κυρίως με τη μορφή σαλάτας, που ονομάζεται στην Μακεδονία “πιάζ”.
Ελιές: Θεωρούνται καρπός για αυτό και καταναλώνονται ακόμα και τις μέρες που η Ορθόδοξη Εκκλησία απαγορεύει το λάδι. Περιέχουν όλα τα καλά συστατικά του ελαιολάδου, δηλαδή είναι πλούσιες σε μονοακόρεστα λιπαρά, ωφέλιμες για την καρδιά λόγω της βιταμίνης Ε, και θεωρούνται αντιοξειδωτική τροφή, αντιγηραντική καθώς και αντιφλεγμονώδη. Περίπου 3-5 ελιές, ανάλογα με την ποικιλία, μας δίνουν ίδιες θερμίδες με ένα κουταλάκι του γλυκού ελαιόλαδο.
Θαλασσινά: Τα θαλασσινά είναι μια πολύ καλή επιλογή για τις ημέρες της νηστείας γιατί περιέχουν πρωτεΐνες και πολλά καλά λιπαρά, κυρίως ω-3 λιπαρά. Ακόμη, περιέχουν φώσφορο, ιώδιο, μαγνήσιο, σίδηρο και χαλκό. Όμως, περιέχουν και αρκετό νάτριο ως θαλασσινά και θα πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο από άτομα που πάσχουν από υπέρταση. Επιπλέον, ενώ περιέχουν καλά λιπαρά έχουν και αρκετή χοληστερόλη, οπότε θέλουν αρκετή προσοχή σε περιπτώσεις υπερλιπιδιαμιών.
Τουρσί: Επειδή αποτελεί προϊόν ζύμωσης, εξοπλίζει τον οργανισμό μας με ωφέλιμους μικροοργανισμούς για το πεπτικό μας σύστημα. Είναι κυρίως λαχανικά (λάχανο, πιπεριές, καρότα) τα οποία περιέχουν σίδηρο και κάλιο, αλλά και αρκετό νάτριο. Συνηθίζεται να υπάρχουν στο τραπέζι της Σαρακοστής και αποτελούν εξαιρετική συνοδεία για το ούζο.
Ξηροί καρποί: Έχουν πολύ μικρή περιεκτικότητα σε κορεσμένο λίπος και αποτελούν εξαιρετική πηγή πολυακόρεστων λιπαρών οξέων και βιταμίνης Ε, με ευεργετικές επιδράσεις στη λειτουργία της καρδιάς, τα μαλλιά, τα νύχια και το δέρμα. Δεν έχουν σχεδόν καθόλου χοληστερόλη αλλά περιέχουν ικανοποιητικές ποσότητες μαγνησίου και σεληνίου. Κυρίως τα καρύδια, θεωρούνται και αντιοξειδωτική τροφή. Τους καταναλώνουμε ωμούς, ή μέσα σε γλυκίσματα, με τη μορφή παστελιού ή ακόμα και σε σαλάτες.

Εκμεταλλευτείτε την αφορμή που σας δίνει η νηστεία για πιο ισορροπημένη διατροφή και εντάξτε και τη φυσική δραστηριότητα στη ζωή σας τώρα που μπαίνει και η Άνοιξη.

Καλή ευλογημένη Σαρακοστή !!!!